پلی یورتان گونه ای پلیمر بسیار پرکاربرد است.
این دسته از مواد شیمیایی حاصل ترکیب پلی ال ها و ایزوسیانات ها میباشند.
اولین بار یک دانشمند آلمانی به نام اوتو بایر در سال 1937 پلی اورتان ها را کشف کرد.
خواص ویژه ای که این مواد داشتند باعث پیشرفت قابل توجهی در انواع صنایع شد. در وواقع پلی یورتان نام عمومی پلیمرهایی است که پیوند یورتانی را شامل میشوند. پیوند یورتانی از واکنش افزایشی یک گروه ایزوسیانات و یک ترکیب شامل هیدروژن فعال مثل هیدروکسیل تشکیل شده است. یکی از مهم ترین ویژگی که ایزوسیانات ها دارند واکنش پذیری زیاد است. پیشرفت واکنش آن ها نیاز به افزایش دما ندارد و واکنش در دمای محیط صورت میگیرد. مهم ترین ویژگی این دسته از پلیمر ها این است که ساختاری پایدار، پس از واکنش، بوجود می آید.
اشکال مختلف پلی یورتان
- فرآورده های فوم (فوم های نرم-فوم های سخت)
- فیلم
- ترموپلاستیک الاستومرها
- پودرها
- مایعات
- امولسیون ها
- رزین
- رنگ و پوشش
کاربرد پلی یورتان
پلی اورتان ها انواع آروماتیک و آلیفاتیک دارند. انواع آلیماتیک از پلیمرهای آروماتیک گران تر هستند. از همین رو انواع آروماتیک و نمونه ها ی اپوکسی دار در اسپری ها، رنگ های پایه و پوشش های رابط به کار می روند. اما آلیفاتیک ها ویژه پوشش نهایی هستند.
از پوشش های محافظ جهت جلوگیری از خوردگی در ساختارهای فولادی که آستر و پوشش پایه آن ها از نوع سامان های اپوکسی دار است، استفاده می شود. مهم ترین کاربرد پلی یورتان ها نیز استفاده به عنوان پوشش محافظ میباشد. مثلا جهت پوشش لوله های مدفون در خاک مورد استفاده قرار میگیرند. این نوع پلی یورتان صددرصد جامد است اما چسبندگی زیادی به سطح لوله ندارد.
همچنین کاربرد بسیار شناخته شده ی پلی یورتان به عنوان عایق میباشد. مثلا به عنوان لایه عایق میانی در ساندویچ پانل ها. با تغییر دانسیته و سلول بندی ، کاربرد پلی اورتان به عنوان عایق متفاوت می شود.
- عایق صوت (مواد سلول باز)
- عایق حرارت (مواد سلول بسته)
نحوه ی عایق کاری با استفاده از پلی اورتان معمولا به صورت پاشش، تزریق و یا پنل از پیش ساخته صورت میگیرد. در ساندویچ پانل سقفی و دیواری از این فوم در لایه ی میانی استفاده می شود که ساندویچ پنل را به عایق بسیار خوب صدا و حرارت تبدیل میکند.
همچنین استفاده از پلی یورتان به عنوان عایق، در قیمت ساندویچ پانل نیز بسیار تاثیر گذار است.
